W dzisiejszych czasach, w erze przemysłowej i technologicznej, ręczna produkcja cegieł wydaje się być praktyką przestarzałą i niszową. Jednak proces tworzenia cegieł ręcznie nie tylko przetrwał, ale także ewoluował, stając się unikatowym dziedzictwem rzemieślniczym, które przyciąga uwagę miłośników tradycji, historii i piękna ręcznie wykonanych przedmiotów.
Co więcej proces ręcznej produkcji cegieł jest rzeczywiście prowadzony przez nielicznych małych wytwórców, co sprawia, że w dzisiejszych czasach, po upływie wielu wieków wciąż można kupić niepowtarzalną, wyjątkową i oryginalną prawdziwie ręcznie wytworzoną cegłę.
Historia Cegły
Cegła ceramiczna jest jednym z najstarszych materiałów budowlanych w historii ludzkości.
Jej korzenie sięgają tysięcy lat wstecz, a techniki produkcji cegieł były udoskonalane na przestrzeni wieków i ewoluowały przez te lata. Jako pierwsi produkcję i wypalanie cegieł zapoczątkowali starożytni Sumerowie 4000 lat p.n.e., zaś stosowanie cegły wypalanej upowszechnili starożytni rzymianie w I wieku n.e.
Pierwsze cegły były suszone na słońcu lub wypalane w ogniskach, tworząc mimo wszystko trwałe materiały do budowy. Współczesne cegły, choć bardziej zaawansowane technologicznie, wciąż odwołują się do tych tradycyjnych korzeni.
Unikatowy Proces Ręcznej Produkcji Cegieł
Współczesna ręczna produkcja cegieł jest procesem, który łączy w sobie zarówno tradycyjne techniki, jak i nowoczesne innowacje. Ręczna produkcja cegieł zaczyna się od surowca - gliny.
Glinę wydobywa się z wprost z ziemi i przygotowuje do dalszej obróbki. To jest już pierwszy moment, w którym widoczna jest unikatowość procesu, ponieważ lokalne warunki geologiczne wpływają na jakość i właściwości dostępnej gliny, a tym samym na jej finalne, często indywidualne cechy. We współczesnej praktyce ceramicznej, przynajmniej w polskich warunkach, jedynym surowcem geologicznym, który pozwala na prawdziwie ręczne produkowanie cegieł jest less występujący najpowszechniej na Wyżynie Lubelskiej oraz na Roztoczu. Glina lessowa musi być odpowiednio zawilżona, aby powalała na swobodne jej formowanie.
Następnie rzemieślnik formuje glinę w odpowiednie kształty, najczęściej standardowe cegły. Formowanie jest realizowane w sposób niezmienny od tysięcy lat – siłą ludzkich rąk
z wykorzystaniem drewnianych form. Jest to proces trudny fizycznie i mało nowoczesny, ale jednocześnie wciąż bliski historycznym korzeniom rzemiosła ceramicznego oraz najbardziej ekologiczny ze wszystkich obecnie stosowanych. Ręczne formowanie cegieł to proces wymagający precyzji i doświadczenia, ponieważ każda cegła musi mieć właściwą wielkość
i kształt, aby później idealnie nadawała się do budowy. Ręczne formowanie cegieł pozwala na tworzenie unikalnych wzorów i tekstur, co nadaje każdej cegle charakterystyczny wygląd. Stosowanie ręcznej produkcji i drewnianych form pozwala także praktycznie na nieograniczone możliwości co do ich formy i kształtu. To jest ogromna zaleta tej metody wytwarzania.
Po uformowaniu wyroby są suszone na słońcu, a następnie w suszarniach, gdzie czynnikiem suszącym jest wiatr. W procesie suszenia rzemieślnik jest wspierany od samego początku przez naturę.
Kolejnym krokiem jest wypalanie cegieł w piecach. To kluczowy etap, który nadaje cegłom ich ostateczną trwałość. To także bardzo trudny etap, bowiem temperatura wypalania dochodzi do 1150oC, a czasem nawet przekracza tę granicę. Temperatura i czas wypalania są starannie kontrolowane, co wpływa na kolor i wytrzymałość cegły. Proces wypalania cegieł jest modyfikowany przez producentów zależnie od lokalnych tradycji i stosowanych surowców, co skutkuje finalnie uzyskanym efektem wypalania i wprowadza dodatkową warstwę unikatowości wyprodukowanych wyrobów.
Unikatowe Zastosowania Cegieł Wyprodukowanych Ręcznie
Cegły wyprodukowane ręcznie są często używane w projektach budowlanych, które cenią sobie estetykę, trwałość i ekologiczność. Ich unikalne wzory, kolory i tekstury pozwalają na tworzenie unikatowych fasad budynków, ścianek działowych, kominków i innych elementów architektonicznych. Ponadto, cegły te są bardziej przyjazne dla środowiska niż niektóre nowoczesne materiały budowlane, ponieważ wypalane są w niższych temperaturach, przez co nie wymagają zużywania tak dużej ilości energii do ich wyprodukowania, są ekologiczne, bowiem do ich produkcji nie stosuje się żadnych dodatków poza wodą i piaskiem oraz charakteryzują się doskonałymi właściwościami użytkowymi, co wynika z cech i właściwości surowca, z jakiego zostały wytworzone (less).
Podsumowanie
Ręczna produkcja cegieł w dzisiejszych czasach jest nie tylko przypomnieniem o naszych historycznych korzeniach, ale także unikatowym procesem tworzenia materiałów budowlanych o wyjątkowej wartości estetycznej, trwałości oraz doskonałych właściwościach użytkowych. Każda ręcznie wykonana cegła jest dziełem sztuki rzemieślniczej, które przekazuje w sobie historię, lokalne tradycje i niepowtarzalny charakter. W dobie masowej produkcji
i technologicznych cudów, ręczna produkcja cegieł pozostaje unikatowym świadectwem ludzkiej zdolności do tworzenia piękna i trwałości z prostych surowców.
Należy pamiętać, że wyprodukowanie cegły w sposób prawdziwie ręczny to ogromny wysiłek i zarazem wielki wkład doświadczenia, wiedzy i energii osób pracujących nad jej powstaniem. Doceniajmy więc te wartości, ich walory oraz fakt, że stosując cegłę wyprodukowaną ręcznie nabywamy rzecz niepowtarzalną, unikatową, wyjątkową, ale także ekologiczną, zdrową
i przyjazną nam oraz naszemu otoczeniu i całemu środowisku.
Postarajmy się także zapamiętać, że dzisiaj prawdziwie ręcznie od początku do samego końca cegły produkują w Polsce tylko nieliczni zapaleńcy, a o ręcznym wyprodukowaniu cegły nie świadczy jej nazwa, lecz rzeczywisty proces jej wytworzenia.
